دکتر بهروز وارث متخصص پوست و مو - شپش سر را چگونه از بین ببریم؟

شپش سر را چگونه از بین ببریم؟

مقالات

شپش سر را چگونه از بین ببریم؟

شپش سر را چگونه از بین ببریم؟ شپش، درد آزاردهنده‌ای که ممکن است شما و یا اطرافیانتان را درگیر کرده باشد، یا خدایی نکرده در آینده ممکن است که شما را درگیر کند. حال سوال این است که آیا کسانی که شپش می‌زنند، بهداشت را رعایت نکردند و باید بیشتر به حمام به روند؟ یا چی؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به شما بگوییم چگونه می‌توانید شپش سر را از بین ببرید.

شپش‌ها از کجا می آیند؟

شپشها

شپش‌ سر، حشره بدون بالی است که فقط 1.6 میلی‌متر طول دارد؛ این حشره نزدیک به پوست سر زندگی و تخم‌گذاری می‌کند. تخم‌های شپش نیت یا رَشک نامیده می‌شود. شپش‌های سر برای زنده ماندن به خون پوست سر نیاز دارند، به همین دلیل است که پس از جدا شدن از سر فرد مبتلا فقط برای مدت کوتاهی زنده می‌مانند. هرچند آلودگی به شپش سر ممکن است برای هرکسی – صرف‌نظر از سن و جنسیت – اتفاق بیفتد اما در میان کودکان سه تا چهارده سال شایع‌تر است.

تخمین دقیق تعداد افراد مبتلا به شپش در سال کار بسیار دشواری است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تخمین می‌زند که سالانه حدود 6 تا 12 میلیون از کودکان بین 3 تا 11 سال در ایالت متحده آمریکا، دچار شپش می‌شوند. به‌گفته محمود نبوی معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت این میزان در ایران سالانه به‌طور متوسط حدود 500 هزار مورد است .

همانطور که بالاتر گفته شد؛ شپش‌ها مدت زمان کوتاهی روی سر می‌توانند زنده بمانند، به‌همین دلیل اگر شما دچار شپش شدید؛ حتما آن را از تماس مستقیمی که با یک فرد آلوده به شپش داشتید، دریافت کردید. ممکن است شپش را از یک دوست، یکی از اعضای خانواده یا غریبه‌ای که با او ارتباط نزدیک داشته‌اید، دریافت کرده باشید. استفاده از کلاه مشترک یا برس مشترک نیز می‌تواند خطر ابتلا به شپش را در شما بالا ببرد.

موقعیت‌های رایجی که می‌تواند منجر به انتقال شپش شود عبارتند از:

در مدرسه بودن برای بچه ها، نشستن در مجاورت دیگران، خوابیدن در یک تخت در هتل یا مسافرخانه، استفاده شانه، برس یا حوله مشترک

یک نظرسنجی ملی در آمریکا از مادران در مورد از بین بردن شپش انجام گرفت و طبق نتایج این نظرسنجی، اکثر مادران گفته بودند که راهکارهای مختلفی که در فضای اینترنت گذاشته شده است، راهکار درمانی و قطعی نیست. تقریباً 90 درصد از مادران معتقد بودند که باید تخم‌ شپش را سر خارج کنند و نیمی از مادران فکر می‌کردند که باید چندین روش درمانی را برای از بین بردن شپش استفاده کنند. برای آشنایی با موثرترین راه‌های از بین بردن شپش سر و نحوه دور نگه داشتن فرزندان خود از آن‌ها، با ما در ادامه همراه باشید.

راههای ار بین بردن شپش
درمان	کاربرد	نیاز به شانه	ملاحظه
مالاتیون (Ovide)	این دارو را به موهای خود بمالید و سپس آن را به موها و پوست سر خود بمالید. اگر شپش هفت تا نه روز پس از درمان مشاهده شود، ممکن است درمان دوم لازم باشد.	دارد	بسیار قابل اشتعال است و فقط با مشورت پزشک باید برای زنان باردار یا شیرده استفاده شود. استفاده از آن برای کودکان زیر 6 سال ممنوع است.
لوسیون ایورمکتین (اسکلایس)	روی موهای خشک و پوست سر بمالید. بعد از 10 دقیقه با آب بشویید. تنها با یک درمان موثر است.	ندارد	برای کودکان زیر 6 ماه مناسب نیست.
سوسپانسیون موضعی اسپینوساد (Natroba)	سوسپانسیون موضعی (Natroba) روی موهای خشک و پوست سر استفاده شود. بعد از 10 دقیقه با آب بشویید. درمان مکرر معمولاً ضروری نیست.	ندارد	برای کودکان زیر 6 ماه مناسب نیست.
لوسیون بنزیل الکل (Ulesfia)	این لوسیون را به مدت 10 دقیقه روی پوست سر و موهای خشک بمالید و پوست سر و موها را کاملاً اشباع کنید. با آب بشویید. درمان مکرر مورد نیاز است، زیرا شپش ها را می کشد اما تخم ها را نمی کشد.	دارد	برای کودکان زیر 6 ماه نیست. در بارداری و شیردهی ایمن و قابل استفاده است.
لیندان	شامپو را روی موهای خشک و پوست سر بمالید. قبل از اضافه کردن آب برای کف کردن، به مدت چهار دقیقه روی سر بگذارید. بعد آبکشی کنید از استفاده مجدد باید اجتناب شود.	ندارد	لیندان عوارض جانبی جدی ایجاد می کند. فقط در صورت عدم موفقیت سایر نسخه ها استفاده کنید. برای نوزادان نارس، مبتلایان به اچ آی وی، زنان باردار یا شیرده، کودکان، افراد مسن یا وزن کمتر از 110 پوند مناسب نیست.

قبل از شروع درمان:

به‌عنوان اولین خط دفاعی، شما باید تغییراتی را در سبک زندگی خود اعمال کنید و راه‌های درمان خانگی را برای مبارزه با شپش امتحان کنید. و درمان های خانگی را برای مبارزه با شپش امتحان کنید.

راه‌های درمان شپش سر با روش‌های خانگی:

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان به شپش سر مبتلا شدید، باید فورا اقدامات لازم را برای برطرف کردن این مشکل انجام دهید. کندن تخم‌های شپش از مو و شانه زدن موها با شانه‌ی ضدشپش (شانه‌ی نیت) بسیار مفید است. اما این روش‌ها معمولا زمان‌بر هستند و هنگامی واقعا مؤثر واقع می‌شوند که در همان مراحل ابتدایی شپش سر متوجه‌ آن شوید. در ادامه با چند مورد از بهترین درمان‌های طبیعی، داروهای نسخه‌ای و درمان‌های بدون نیاز به نسخه برای از بین بردن شپش‌ها آشنا می‌شوید.

1- کندن تخم‌های شپش از مو و شانه زدن

این روش، اصلی برای خلاص شدن از شر شپش‌های سر است که باید آن را همراه سایر درمان‌ها انجام بدهید. اول از همه باید با یک شانه‌ی مخصوص ضدشپش که می‌توانید از داروخانه تهیه کنید، موها را شانه بزنید تا شپش‌ها و تخم‌های شپش جدا شوند.

آلبانو کروچه، مالک یک سالن تخصصی شپش‌زُدایی، چند سال قبل و پیش از افتتاح این سالن مجبور بود برای جدا کردن تخم‌های شپش از سر کودکانش ساعت‌ها وقت بگذارد و این کار را با دست‌هایش انجام بدهد، اما این روزها از یک شانه‌ی فلزی دندانه‌ریز استفاده می‌کند. او می‌گوید: «این روش بسیار سریع‌تر و تمیزتر است». او پس از شانه زدن موها از یک چراغ ذره‌بین‌دار برای پیدا کردن و جدا کردن شپش‌های باقی‌مانده استفاده می‌کند. او می‌گوید: «مهم نیست که از چه نوع محصول شپش‌کُشی استفاده می‌کنید؛ شانه زدن موها با شانه‌ی ضدشپش مهم‌ترین کار است.» او تأکید می‌کند تا زمانی که حتی یک تخم شپش در موهایتان وجود داشته باشد، نمی‌توانید از شر آنها خلاص شوید.

2- درمان شپش سر با سرکه

سرکه درمان بسیار آسان و مؤثری برای از بین بردن شپش سر است. میزان بالای اسید استیک موجود در سرکه می‌تواند شپش‌های سر را با موفقیت نابود کند. به‌علاوه، سرکه به حل کردن تخم‌های شپش مرده نیز کمک می‌کند.

مقادیر مساوی از سرکه و روغن معدنی را با هم مخلوط کنید. این مخلوط را قبل از رفتن به رختخواب به پوست سر و مویتان بمالید. سر و موهایتان را با کلاه حمام بپوشانید و بگذارید تمام شب روی سرتان بماند. صبح روز بعد موهایتان را با شامپو بشویید.
روش دیگر این است که سرکه را با مقدار مساوی آب رقیق کنید و از این محلول برای آبکشی موهای تازه‌شسته‌تان استفاده کنید. اجازه دهید ده دقیقه روی موهایتان بماند، سپس دوباره موها‌ را با آب بشویید.

یکی از این دو روش را به‌مدت دو ماه، دو یا سه‌ بار در هفته تکرار کنید و پس از استفاده از این درمان، موهایتان را به‌طور کامل با یک شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید.

3- از بین بردن شپش سر با پیاز

پیاز می‌تواند به‌عنوان یک داروی طبیعی برای درمان شپش سر به‌کار رود. پیاز سرشار از گوگرد است که شپش‌های سر را از بین می‌برد.

چهار یا پنج عدد پیاز را در مخلوط‌کن یا غذاساز بریزید تا به شکل خمیر درآید.
این خمیر را در صافی بریزید و با پشت قاشق فشار بدهید تا آب آن خارج شود.
پوست سرتان را با این آب ماساژ بدهید و آن را با کلاه حمام بپوشانید.
اجازه بدهید حداقل دو ساعت روی سرتان بماند.
موها را با شامپو و آب ولرم بشویید.
موها را خشک کنید و برای جدا کردن شپش‌ها از یک شانه‌ی ضدشپش استفاده کنید.
این درمان را سه روز متوالی تکرار کنید و سپس برای ریشه‌کن کردن کامل شپش سر، آن را هفته‌ای یک‌بار به‌مدت دو ماه تکرار کنید.

4- درمان شپش با الکل مالشی

الکل مالشی، یک حلال حاوی ۷۰٪ ایزوپروپیل یا الکل مطلق است که می‌تواند شپش‌ها و تخم‌های شپش را به‌طور موثری از بین ببرد. استفاده از این ضدعفونی‌کننده‌ی قدرتمند، خطری ایجاد نمی‌کند.

روی یک وان یا سینک خم شوید و کمی الکل مالشی روی موهایتان بریزید.
با استفاده از انگشتان، الکل مالشی را روی پوست سر و موهایتان پخش کنید.
اجازه بدهید چند دقیقه روی سرتان بماند.
حالا مقداری نرم‌کننده روی پوست سرتان بمالید.
موها را با یک شانه‌ی دندانه‌بلند شانه کنید.
سپس آنها را با شامپو بشویید.
از این درمان به‌مدت یک یا دو ماه، یک‌بار در هفته استفاده کنید.

5- درمان شپش سر با روغن زیتون

روغن زیتون که در اکثر آشپزخانه‌ها یافت می‌شود، یک عامل خفه‌کننده‌ی عالی است. سوراخ‌های تنفسی شپش‌ها توسط روغن زیتون مسدود می‌شود و آنها را می‌کُشد اما لازم است که روغن زیتون در تمام طول شب روی سرتان بماند و موهایتان را نیز با کلاه حمام بپوشانید، چون شپش‌ها می‌توانند تا چندین ساعت بدون نفس کشیدن زنده بمانند. همچنین باید موهایتان را با شانه‌ی ضدشپش شانه بزنید تا تخم‌های شپش جدا شوند؛ روغن زیتون به سست شدن شپش‌های چسبیده به موها کمک می‌کند.

آلبانو کروچه از روش «شانه‌زدن – مالیدن روغن زیتون» برای از بین بردن شپش‌های سر مشتریانش استفاده می‌کند و در این کار بسیار موفق است. جوآن سویِر، یکی از نویسندگان کتاب «شپش سر تا شپش مُرده» یک برنامه‌ی مبارزه‌ی پنج‌مرحله‌ای را معرفی می‌کند که شامل استفاده از روغن زیتون در روزهای خاص در طی یک دوره‌ی بیست‌و‌یک روزه است.

برای شپش سر از چه دارویی می توان استفاده کرد؟

طبق نظرسنجی سانوفی پاستور در سال 2014، مادرانی که درمان‌های تجویزی را انتخاب کردند، نسبت به مادرانی که درمان‌های بدون نسخه را انتخاب کردند (79 درصد) احتمال رضایت بیشتری داشتند (91 درصد).

چندین محصول تجویزی وجود دارد که شپش سر را از بین می‌برد. برای اینکه این داروها تاثیر بیشتری داشته باشند؛ همیشه با موهای تمیز شروع کنید، اما قبل از استفاده از این داروها برای درمان شپش، از استفاده از محصول ترکیبی شامپو و نرم کننده خودداری کنید. علاوه بر این، یک تا دو روز پس از برداشتن داروی شپش، نباید موهای خود یا فرزندتان را بشویید. کاربرد را فقط روی مو و پوست سر نگه دارید. دستورالعمل‌های روی بسته بندی را دنبال کنید.

عوارض جانبی احتمالی درمان با نسخه عبارتند از:

شوره سر
احساس سوزش در محل استفاده از دارو
قرمزی چشم
تحریک پوست، پوست سر و چشم
درمان‌های بدون نسخه برای شپش سر

اگر به دنبال درمان‌های بدون نسخه (OTC) برای شپش هستید، مراقب این مواد باشید:

Pyrethrins: این عصاره طبیعی از گل داوودی است. برای کودکان بالاتر از 2 داروی بی‌خطری است. اما ماده موثره این دارو فقط شپش‌های زنده را می‌کشد و نمی‌تواند تخم شپش‌ها را از بین ببرد. اگر تخم شپش‌ها روی سر باقی مانده باشد؛ پس از 9 تا 10 روز، شپش‌ها از تخم خارج شده و شما به درمان مجدد نیاز دارید. استفاده از این دارو برای افرادی که به گل داوودی یا ابروسیا حساسیت دارند ممنوع است.

لوسیون پرمترین، 1 درصد (Nix): این دارو ترکیبی مشابه پیرترین طبیعی است. این دارو هم می‌تواند شپش زنده و هم تخم شپش‌ها را از بین ببرد. پرمترین همچنین بر روی مو باقیمانده‌ای باقی می‌گذارد که برای از بین بردن شپش‌هایی که تازه از تخم بیرون می‌آیند مناسب است. شامپوها و نرم کننده‌ها ممکن است با اثربخشی این باقیمانده تداخل داشته باشند، بنابراین در صورت مشاهده شپش‌های زنده، ممکن است لازم باشد درمان دوم را بعد از 7 تا 10 روز انجام دهید. پرمترین برای کودکان 2 ماهه و بزرگتر بی‌خطر است. اگر بعد از درمان کامل همچنان شپش مشاهده کردید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند داروی قوی‌تری را برای شما تجویز کند.

درمان های OTC برای کودکان

کودکان کمتر از ۲ سال نباید از اکثر محصولات شپش‌زدایی OTC استفاده کنند، بنابراین زمانی که موهای فرزندتان خیس است، سعی کنید به سادگی از یک شانه دندانه‌دار یا یک شانه مخصوص نیش استفاده کنید. شانه‌های فلزی موثرتر از شانه‌های پلاستیکی هستند. این شانه زدن را هر سه تا چهار روز یکبار به مدت حداقل دو هفته تکرار کنید. از پزشک اطفال خود بپرسید که آیا شانه زدن باید همراه با سایر روش‌های درمانی برای کودک خردسال شما استفاده شود یا خیر.

بعد از درمان چه باید کرد

پس از هر بار درمان، باید به بررسی موهای خود بپردازید و نتایج درمان را بررسی کنید. حال اگر این درمان‌ها موثر نباشد باید چه کار کرد؟

اگر درمان موثر نباشد باید چه کار کرد؟

گاهی اوقات راه‌های درمانی محتلفی را انجام می‌دهید اما هیچکدام از این راه‌های درمانی موثر نیستند. دلیل عمده این امر، مقاوم شدن شپش‌ها به داروهاست. گاهی اوقات هم این امر به این دلیل است دستورالعمل‌ها به درستی انجام نشده است.

آیا درمان‌های خانگی طبیعی موثر هستند؟

برای افرادی که به درمان‌های خانگی و طبیعی علاقه‌مند هستند، گزینه‌های زیادی وجود دارد. بیشتر درمان‌های جایگزین، مانند روغن زیتون، سس مایونز یا کره، شواهد کافی برای از بین بردن شپش ندارند. در بین درمان‌های با مواد طبیعی و خانگی، برخی از درمان‌ها مانند روغن درخت چای نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان می‌دهند؛ اما ممکن است نیاز به زمان بیشتر و استفاده مکرر داشته باشند.

اگر به دنبال نتایج سریع و آسان هستید، داروهای تجویزی ممکن است انتخاب بهتری باشند. با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید تا دریابید که کدام درمان مؤثرترین، ایمن ترین و آسان ترین است.

منبع:

https://www.healthline.com/health/lice/how-to-kill-head-lice#first-steps

دانلود pdf مقاله
شپش سر را چگونه از بین ببریم؟	دانلود فایل pdf